Emtia Nedir - Bakıra Yatırım Nasıl Yapılır

    Birçok farklı endüstri kolunda temel hammadde olarak hizmet eden emtialar küresel ekonomi açısından büyük öneme sahiptir. Tarım ürünlerinden enerji kaynaklarına kadar oldukça fazla sektörün belkemiğini oluşturan emtialar yatırımlarını çeşitlendirmek isteyen kişiler için de önemli bir unsurdur. Bu yazıda emtia, emtia yatırımı, emtia fonları ve son olarak da bakıra yatırım yapmak isteyenler için temettü veren bir emtia fonu hakkında kısa bilgiler vermeye çalışacağım. İyi okumalar.

Emtia Yatırımı

Emtia Nedir?

    Emtialar sıklıkla aynı kaliteye sahip olan ve büyük miktarlarda alınıp satılabilen hammaddeleri veya birincil tarımsal ürünleri temsil eder. Hem küresel ticaret hem de finansal piyasalar açısından büyük bir öneme sahip olan emtialar yatırımcılar tarafından daima takip altında olmuştur. Metaller (bakır, gümüş, altın gibi), enerji kaynakları (doğal gaz ve ham petrol), tarımsal ürünler (mısır, buğday, kahve gibi) ve kereste, pamuk gibi farklı emtialar için emtia piyasaları bulunmaktadır.

Emtiaların Temel Özellikleri

1. Genel Kabul: Neredeyse her emtia küresel olarak pazarda geniş bir kabul ve talebe sahiptir. Birçok endüstri ve sektör için temel girdi olan emtialar ekonominin işleyişinin ayrılmaz bir parçasıdır.
2. Değiştirilebilirlik: Genellikle emtialar homojen olduğu için aynı türdeki diğer birimlerle değiştirilebilirler. Örnek verecek olursak; bir ons altın aynı değer ve özelliklere sahip olduğu için yine bir ons altınla değiştirilebilir.
3. Homojenlik: Emtialar genelde standart bir kaliteye sahiptir ve birbirinin yerine kullanılabilir. Yani bir varil ham petrol veya bir ton bakır kaynağı ne olursa olsun aynı kabul edilir.
4. Standardizasyon: Emtialar pazarda tutarlılığı sağlamak için genellikle standartlaştırılmış kalite özelliklerine ve derecelendirme sistemlerine tabidirler. Saflık derecesi, ağırlık, boyut, nem içeriği ve diğer bazı standart ölçüler bu derecelendirme sistemlerine örnek olarak kabul edilebilir.
5. Likidite: Tezgah üstü (OTC) piyasaların yanı sıra Chicago Ticaret Borsası (CME) veya Londra Metal Borsası (LME) gibi organize borsalarda alınıp satılabilen emtialar bu özellikleri sayesinde kolaylıkla alınıp satılabilmenin yanı sıra yatırımcılara likidite ve fiyat keşfi imkanı da sağlar.

Emtia Nasıl Alınır?

    Yatırımcılar emtiaları vadeli işlem sözleşmeleri, spot piyasalar veya ve borsa yatırım fonları gibi farklı piyasalar aracılığıyla alıp satabilirler. Peki emtia fiyatları nelerden etkilenir? Emtia fiyatlarını etkileyen bir çok unsur bulunmakla birlikte bunlardan bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz;

1. Jeopolitik Olaylar
2. Hava Koşulları
3. Teknolojik Gelişmeler
4. Hükümetlerin Politikaları
5. Arz - Talep Dinamikleri

    Sonuç olarak yatırımcılar emtiaların küresel pazarda her an önemli dalgalanmalara maruz kalabileceğini unutmamalıdır.

Emtia Çeşitleri

    Geniş anlamda emtia çeşitlerini aşağıdaki 3 kategori altında toplayabiliriz.

1. Metaller: Gümüş, altın veya platin gibi değerli metaller genellikle yatırımcılar açısından güvenli liman olarak kabul edilir ve yatırımcıların kendilerini enflasyona ve ekonomik belirsizliklere karşı korumalarına yardımcı olur. Bakır ve alüminyum gibi endüstriyel metaller ise küresel ekonomik büyümelerden, altyapı geliştirmeden ve çeşitli endüstrilerden gelen talepten etkilenir.
2. Enerji Emtiaları: Ham petrol, doğal gaz ve diğer enerji kaynakları bu kategoride toplanır. Enerji emtiaları jeopolitik olaylardan ve arz-talep dinamiklerinden etkilenebildikleri gibi ayrıca enerji sektöründeki teknolojik gelişmeler de enerji emtialarına etki etmektedir.
3. Tarım Emtiaları: Kahve, şeker, mısır veya buğday gibi emtiaları bu başlık altında toplayabiliriz. İklim şartları, küresel talep veya bu ürünlerin üretimine yönelik devlet politikaları gibi etmenlerin tarımsal emtiaların fiyatları üzerinde etkili olabileceğini unutmamak gerekiyor. Tarım emtialarının bir alt başlığı olarak büyük ve küçük baş hayvan eti de hayvancılık ile alakalı emtialar arasında sayılabilir.

    Yazının devamında kısaca emtia fonundan bahsettikten sonra bu yazının esas konusu olan emtia (bakıra yatırım yapan) fonunu tanıtmaya çalışacağım.

Emtia Fonu Nedir?

   Yatırımcıların geleneksel yatırım araçlarının dışına çıkmasına imkan sağlayan emtia fonları portföyünü çeşitlendirmek isteyenler için güzel bir seçenek olabilir. Kısaca açıklayacak olursak emtia fonları yatırımcılara doğrudan fiziksel olarak bir emtianın kendisine sahip olmadan o emtianın piyasa performansından faydalanma imkanı sağlayan yatırım araçlarıdır ve işleyiş şu şekildedir; fon yönetimi bu fonlarda toplanan para ile ağırlıklı olarak metal (bakır, altın, paladyum, gümüş veya alüminyum), enerji emtiaları (doğal gaz veya ham petrol) veya tarım emtiaları (kahve, şeker, buğday veya mısır) gibi emtialara yatırım yapar ve bu sayede yatırımcılar da bu emtiaların olası getirilerinden faydalanmış olur. Bazı emtia fonları emtiayı fiziksel olarak saklarken bazıları da o emtianın vadeli işlem sözleşmelerine veya o emtia ile ilgili sektörde iş yapan şirketlerin hisse senetlerine yatırım yapar.

Emtia Fonu Nasıl Alınır?

    Son zamanlarda emtia fonları portföyünü çeşitlendirmek isteyen yatırımcıların ilgisini çekmeye başladı ve bunun da en belirgin sebeplerinden biri bu fonlar sayesinde yatırımcıların kolay kolay ulaşamayacakları emtialara erişim sağlayabilmesidir. Örneğin fiziki olarak paladyum yatırımı yapmak hem uygulanabilirlik hem de güvenlik (hırsızlık, saklama sıkıntısı..) açısından zor olacaktır fakat paladyuma yatırım yapan bir yatırım fonu (ETF) erişim kolaylığı ve anlık olarak alım-satım yapılabilmesi sebebiyle daha ulaşılabilir bir emtia yatırımı aracıdır. Peki emtia fonu nasıl alınır? Yatırımcılar emtia fonlarına bankalar, aracı kurumlar veya online işlem yapılabilen diğer platformlar sayesinde ulaşabilirler.

    Yukarıda kısaca emtia yatırımı, emtia fonları ve bu fonların nasıl alınabileceği konusunda bilgi vermeye çalıştım. Yazımın devamında bakır madeninin çıkarılması veya işlenmesi gibi sektörlerde faaliyet gösteren ABD (veya global) şirketlerinin hisselerine yatırım yapan ve neredeyse 2010 yılından beri çeşitli tarihlerde temettü vermiş bir emtia fonundan bahsedeceğim.

Bakıra Yatırım Nasıl Yapılır?

    Teknolojinin hızla gelişmesiyle birlikte dünyanın elektriğe olan ihtiyacı da büyük oranda artarken son zamanlarda hayatımıza giren bazı yenilikler de (elektrikli otomobiller, solar paneller, yeni tip bataryalar vs.) elektriğin depolanması veya aktarılması alanında oldukça fazla kullanılan bakıra olan talebi arttırdı. Elektrik kablolarının üretimi, solar paneller, elektrikli otomobillerin bataryaları, inşaat ve elektriğin işin içinde bulunduğu daha birçok sektörde bakır neredeyse vazgeçilmez bir cevher. Yapılan bir araştırmaya göre dünya genelinde elektriğin insan hayatına daha fazla girmesiyle birlikte 2031 yılına kadar yıllık küresel bakır ihtiyacının 36,6 milyon tona yükselmesi beklenirken üretimin ise 30,1 milyon tonla sınırlı kalabileceği tahmin ediliyor ve dolayısıyla üretim ve talep arasındaki bu büyük farkın da bakır fiyatlarında yukarı yönlü bir ivmelenmeyi başlatabileceği düşünülüyor. Belirttiğim sebeplerden ışığında bir emtia olarak bakıra yatırım yapmayı planlayanlara fikir verebilmesi için bu yazımda ABD borsalarında işlem gören COPX işlem kodlu Global X Copper Miners ETF hakkında kısaca bilgi vermeye çalışacağım.

Global X Copper Miners ETF

    2010 yılında Global X Management Company tarafından oluşturulan fon ABD ve diğer ülkelerde ağırlıklı olarak bakır madenciliği alanında faaliyet gösteren şirketlerin hisselerine yatırım yapıyor. Fonun tahmini büyüklüğü 1,56 milyar $ ve 14.07.2023 tarihi itibariyle fon bünyesinde bulunan bazı şirket hisseleri şunlar;

1. LUNDIN MINING CORP
2. IVANHOE MINES LTD
3. KGH PW KGHM POLSKA MIEDZ SA
4. FIRST QUANTUM
5. GRUPO MEXICO-B
6. GLENCORE PLC
7. BHP GROUP LTD
8. ANTOFAGASTA PLC

Fon Hakkında

    Aşağıdaki grafikte görüldüğü gibi fon neredeyse kuruluş yılındaki (2010) fiyatından işlem görüyor şu anda (39,3 $).

Temettü Geçmişi

2017 yılına kadar genellikle yılda 1 defa temettü dağıtan fon bu tarihten sonra yılda 2 defa temettü dağıtmaya başlamış. Fonun en son 10.07.2023 tarihinde dağıttığı temettü miktarı fon başına 0,5$ olmuştur.

Fon Getiri Karşılaştırma

    Fonun yaklaşık son 15 yıla ait getirisini diğer rakip fonlarla (benzer içeriğe sahip) karşılaştırdığımızda şu grafik karşımıza çıkıyor.

Grafikteki diğer fonların isimleri;

1. CPER: United States Copper Index Fund, LP ETF
2. DBB: Invesco DB Base Metals Fund ETF

    Özet olarak emtia yatırımı, emtia fonu ve bakır cevherine yatırım yapan bir fonu tanıtmaya çalıştığım bu yazı ile ilgili olarak merak ettiğiniz diğer hususları aşağıdaki iletişim bölümünde sorabilirsiniz.