Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte enerjinin ve dolaylı olarak enerji sektörünün insan hayatındaki yeri herkes tarafından daha da iyi anlaşıldı. Enerji kesintileri sonucu ortaya çıkan problemler Avrupa'da insanların hayatlarında hiç görmedikleri şeylerle karşılaşmalarına sebep oldu. Örnek verecek olursak Almanya, Yunanistan ve İspanya kamu kurumlarına ait binaları 19 derecede ısıtma kararı alırken Belçika'da kamu binalarının 19:00 - 06:00 saatleri arasında aydınlatılmayacağı duyuruldu. Özetle ister enerji kesintilerinin yaşandığı bir ülkede yaşayın isterse de enerji üretimi açısından problemi olmayan bir ülkede olun enerji konusu daha uzunca bir süre dünya gündemini meşgul edeceğe benziyor. Yazıya geri dönecek olursak bugün ABD borsalarında (Nasdaq) işlem gören bir ETF hakkında bilgi vermeye çalışacağım fakat bu fon sadece enerji sektöründe yatırım yapmıyor bunu baştan belirtmek isterim. İyi okumalar.
ABD'de Enerji Sektörü
Yazının bu bölümüne başlamadan önce bahsetmem gereken bir konu var ki o da kurulu güç kavramı. Ülkenin elektrik altyapısı, sektörün büyüklüğü ve elektrik tüketimi gibi alanlara değinmeden önce kurulu güç kavramı hakkında bilgi sahibi olmanın faydalı olacağını düşündüm. Kurulu güç ne demek peki? Kurulu güç megawatt ile gösterilir ve elektrik üretmek için inşa edilmiş bir tesisin maksimum elektrik üretme kapasitesini ifade ederken kullanılır. Ülkemizde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın 2022 yılı Aralık ayı verilerine göre toplam kurulu güç 103.809 megawatt. Aynı şekilde The Energy Information Administration (EIA) yani ABD'nin enerji dağıtımından sorumlu kamu kurumuna göre ise Amerika'da kurulu güç 2021 sonu itibariyle 1,2 milyon megawatt ve toplam enerji kaynakların %20'lik kısmını yenilenebilir enerji, %19 nükleer, %22 kömür ve %38'lik kısmını da doğal gazdan elektrik üreten tesisler oluşturuyor. Dağılım olarak bakacak olursak ülkede kullanılan elektriğin %39'luk kısmı evlerde, %35 ticarethaneler, %26 endüstri ve %0,2'lik kısmı da ulaşım da kullanılıyor. Peki Amerika'da elektriği kim satıyor? %57 özel sektör, %16 devlet, %12 kooperatifler ve %15'lik kısmını da diğer farklı üreticiler tarafından satılıyor. Bütün bu rakamsal bilgileri vermemin sebebi ABD elektrik piyasasının daha iyi anlaşılmasını sağlamak.2021 - 2022 ABD Enerji Fiyatları
ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu (Bureau of Labor Statistics) verilerine göre 2021 Kasım ayında ABD'de kıta genelinde konut elektrik fiyatı ortalama 0,142$/kwh olurken 2022 Kasım tarihinde bu rakam 0,165$/kwh olmuş. Yani ortalama olarak 2021 ile 2022 yılı arasında %16'lık fiyat artışı olmuş konut elektriğinde. Gelecek dönemle ilgili olarak ise fiyatlarda bir düşüş beklentisi söz konusu, çünkü yenilenebilir enerji kaynaklarının artmasıyla birlikte elektrik fiyatlarının düşebileceğinden bahsediliyor. EIA' nın 2023 yılı ortalama konut elektriği beklentisi 0,1545$/kwh olurken 2024 yıllı içinse fiyat 0,1548$/kwh olarak tahmin ediliyor.2021 - 2022 ABD Enerji Üretim-Tüketim Rakamları
Üretim
EIA 2023'de üretim açısından düşüş bekliyor fakat bu düşüşün 2024'de yerini tekrar yükselişe bırakacağı öngörülüyor. Büyüme beklentisinin en temel sebeplerinden biri yenilenebilir kaynaklardan elde
edilen üretimin artacak olması. Yüzdesel olarak açıklamak gerekirse yenilenebilir enerji üretiminin ABD enerji üretimindeki tahmini payının 2023 yılında %24'e ve 2024 yılında da %26'ya yükselmesi planlanıyor. Üretimin çeşidi ve yüzdelik oranları ile ilgili daha detaylı bilgi için aşağıdaki grafiğe bakabiliriz;
Grafikte kömüre dayalı üretim tarzının giderek terkedildiğini görüyoruz. Yenilenebilir kaynaklar vasıtasıyla üretim ise daha da artmış. Kömür üretimi ile ilgili beklentileri gösteren grafiği aşağıya ekliyorum.
Buradan yenilenebilir enerji kaynakları sektöründeki şirketlerin ileride daha çok değer kazanabileceği çıkarımını yapabilir miyiz? Bu da bir başka yazının konusu olsun.
Tüketim
Beklentiler Amerika Birleşik Devletleri'ndeki toplam elektrik tüketiminin genel anlamda stabil kalacağını belirtiyor. Tüketim açısından 2023'de %1'lik bir düşüşün ardından 2024 yılında %1'in biraz üzerinde bir artış yaşanacağı tahmin ediliyor. 2024 yılındaki artışın sebebi olarak ise 2024 Ocak, Şubat ve Mart aylarındaki heating degree days in 2023 yılına göre %5 daha fazla olacağı beklentisidir. Heating degree days nedir peki? Literatürde ısıtma gün dereceleri anlamına gelen terim bir binayı ısıtırken ihtiyaç duyulan enerjinin tespit edilebilmesi için kullanılan bir ölçüm olarak tanımlanıyor. Yaşam alanı olan binalar açısından 18 °C sıcaklığın ideal kabul edilmesi sebebiyle bir günlük ortalama sıcaklığın bir binanın ısıtılması gereken sıcaklık olan 18 santigrat derecenin altında olduğu derece sayısına ısıtma gün dereceleri denir.
Buraya kadar ABD enerji sektörü hakkında bilgi verdikten sonra yazımın kalan kısmında fondan bahsedeceğim. İyi okumalar.
Fon Hakkında
Öncelikle yukarıda detaylı olarak enerji sektörü hakkında bilgi vermemin sebebi enerji piyasasında yaşanan olaylara ve enerjinin hayatımızdaki yerine dikkat çekmek ve sektörle alakalı yatırım yapmayı planlayan amatör yatırımcılara temel düzeyde kültürel bilgi sağlamaktır. Bu yazıda bahsedeceğim yatırım fonu %25 oranında enerji sektörüne (elektrik, petrol, doğalgaz vb.) yatırım yapmakla birlikte altın, gübre, kimyasal, değerli metaller, kağıt, orman ürünleri, gıda, içecek, tütün, temel tüketim ürünleri gibi birçok alanda faaliyet gösteren ve temettü veren şirketlere de yatırım yapıyor. Mart 2010' da kurulan fonun gider oranı %0,70 ve toplam AUM (Assets Under Management) yani yönetilen varlıkların toplam değeri 319,9 milyon dolar. Fon en son 14,5 $ fiyattan işlem görmüş. Fonun borsa kodu FTRI.
Fon Varlık Dağılımı
Fondaki ilk 10 varlığın yüzdesel dağılımı şu şekilde;
İlk üç sırada gördüğümüz Vale, Rio Tinto ve BHP şirketleri madencilik sektöründen. Vale demir - Rio Tinto alüminyum, bakır, demir, lityum ve BHP de bakır, demir, kömür, gümüş, çinko vb. madencilik alanlarında faaliyet gösteriyor. Diğer firmalar hakkında merak ettikleriniz için aşağıdaki yorumlar kısmından soru sorabilirsiniz.
Fon Temettü Geçmişi
22.06.2010 tarihinde ilk kez temettü dağıtan fon uzun zamandır üç ayda bir temettü veriyor.
Fon Getiri Geçmişi
Fonun ve de fonla benzer sektörlere yatırım yapan diğer rakip fonların total return değerlerini aşağıdaki grafikte belirttim. Total return nedir? diye merak eden okuyucular için, total return kabaca portföyünüzde bulunan bir yatırımın ürettiği gelirlerin tümüne denir. Bu gelir yatırım aracının değerinin değişmesinden, temettü gelirlerinden veya faiz gelirlerinden kaynaklanabilir.
Diğer rakip fonların isimleri;
- IndexIQ ETF Trust - IQ Global Resources ET (GRES)
- VanEck Vectors Natural Resources ETF (HAP)
- SPDR Index Shares Funds - SPDR S&P Global Natural Resources ETF (GNR)
- FlexShares Trust - FlexShares Morningstar Global Upstream Natural Resources Index Fund (GUNR)
- iShares Global Materials ETF (MXI)
Son olarak da fonun ve de diğer rakip fonların 52 haftalık fiyat değişimlerini ve anlık fiyatlarını aşağıya ekliyorum.
Fonla ilgili temel düzeyde bilgi vermeye çalıştığım bu yazı umarım faydalı olmuştur. Merak ettiğiniz diğer konular için yorumlar kısmından ulaşabilirsiniz. Sağlıcakla.
