Amatör yatırımcıların sürekli olarak aynı sektördeki diğer rakiplerine göre daha ucuz kalmış hisseleri kovalaması neredeyse bir alışkanlık haline gelmiş durumda. Birçok yatırımcı bir hisseyi alırken ilk önce o hisse ucuz mu onu kontrol ediyor. Bazen bir ön araştırma yapmadan, analizleri okumayıp veya yatırım kuruluşlarının uyarılarına kulak asmadan finansal anlamda görünümü hiç de iç açıcı olmayan ve bu sebeple de ucuz kalmış hisseyi alıyor yatırımcımız, haliyle maddi zararlarla yüzleşmek de kaçınılmaz oluyor ileriki dönemlerde. Bu yüzden daima finansal okuryazarlığımızı geliştirmeye çalışmalı ve araştırma yapmaktan kaçınmamalıyız. Her zaman dediğim gibi eğer yapacağınız yatırım konusunda yeterli bilginiz yoksa veya olası bir negatif sonucu kaldırabilecek psikolojiye sahip değilseniz bir bilene danışmak en iyisidir. Kaldı ki yatırım danışmanlığı yapan kuruluşların da varoluş sebebi budur bir bakıma.
Değer Yatırımcılığı
Borsada değer yatırımı konusuna başlamadan önce value stocks nedir? veya değer hisse senedi nedir? sorusunun cevabını kısaca özetleyelim. Literatürde Piyasa Değeri/Defter Değeri (PD/DD), Fiyat/Kazanç (F/K) ve Fiyat/Nakit Akımı (F/NA) oranı sektör ortalamasına göre düşük olan hisse senetleri değer hisse senetleri olarak nitelendiriliyor. Bu hisselere yaptığınız yatırımı da değer yatırımı olarak adlandırabilirsiniz. Yani yaptığınız değerlendirmeler ve araştırmalar sonucunda bir hisse senedinin düşük bir fiyat-kazanç oranıyla işlem gördüğünü düşünüyorsanız, PD/DD ve F/NA değerlerinin de sizce düşük olduğuna kanaat getirdiyseniz ileride büyüme potansiyeline sahip bir şirket keşfetmiş olabilirsiniz. Tabii ki de sadece bu 3 parametreye bakarak işlem yapmak riskli olabilir, yani finansal olarak kötü durumda olan fakat bahsettiğimiz bu üç değer açısından da size cazip gelen bir şirkete rastlamış olabilirsiniz. İşte bu sebepten ötürü yatırım konularında bir karar vermeden önce çok dikkatli olmalı ve imkanımız varsa mutlaka profesyonel olarak yatırım danışmanlığı hizmeti veren bir kuruluştan da yardım almalıyız. Sonuçta yatırım danışmanlığı yapan kuruluşlar bizlerden (yani küçük yatırımcı) çok daha profesyonel ekiplerle bu hizmeti veriyorlar.
Değer Hisse Senetleri Ortak Özellikleri
Değer hisse senetleri konusuna geri dönecek olursak, değer yatırımcıları bir hisse senedinin layık olduğu değerin ne olduğunu hesaplarken kazanç, gelir veya temettü gibi temelleri de göz önünde bulunduruyor ve sonrasında hisse senedinin gerçekte işlem gördüğü fiyat ile "layık olduğu" fiyatı karşılaştırarak bir kanıya varıyorlar. İşin özeti bu.
Yabancı borsalarda bir hisse senedinin "değer hissesi" (İng: Value Stock) olup olmadığına bakarken öncelikle o hissenin P/E (price to earnings) oranını yani F/K değerini inceliyoruz. Finans konusundaki kaynaklar genel olarak bu hisselerin diğer hisselerin aksine daha düşük P/E oranına sahip olduğunu belirtiyor. Burada aynı sektörde iş yapan firmaların hisselerinin ortalama P/E değerlerine de bakmak faydalı olabilir keza sektör ortalamasının altında P/E oranına sahip bir hisse belki de gelecek vaat ediyordur, kim bilir?
Volatilite konusuna değinecek olursak her zaman bu şekilde olmamakla birlikte value stock olarak adlandırılan hisselerde volatilite diğerlerine kıyasla daha düşük olmakta. Ayrıca tüm değer hisseleri için söyleyemeyiz ama temettü vermek de yine bu gruptaki hisselerin bir ortak noktası. Konuyla ilgili başka bir ipucu; değer hisseleri genellikle büyüme beklentisi düşük olan şirket hisseleri arasından çıkabiliyor bazen.
Değer Hissesi mi Yoksa Büyüme Hissesi mi?
Değer hisseleri amaç olarak büyüme hisselerinin aksi yönde hizmet etmektedir yatırımcılara. Büyüme hisselerinden daha düşük P/E oranına sahip olan değer hisseleri aynı zamanda onlardan daha yavaş büyüyen şirketlerdir. Büyüme hisselerinde amaç satışların hızla artması ve büyümenin de aynı şekilde olmasıdır, değer hisselerinde ise bu şekilde hızlı büyüyen bir şirket beklentisi yoktur. Sonuç olarak değer hisselerine yatırım yapmayı planlayan yatırımcıların daha sabırlı olması gerekmektedir çünkü şirketi bekleyen süreç büyüme hisseleri kadar hızlı ilerlemeyecektir.
Değer Hisseleri Riskli Yatırımlar mıdır?
Değer hisselerinde akla gelebilecek ilk risk hisseden beklentinizin gerçekleşmeme ihtimalidir. Yani eğer şirket P/E oranını ilerleyen zamanlarda sektördeki benzer şirketlerle aynı seviyeye getiremezse onca zaman beklediğinizle kalırsınız. Bazen de daha da değerlenmesini umduğunuz şirketiniz bulunduğu sektör yeterli seviyede büyümediği için de arzu edilen P/E oranlarına gelmeyebilir. Ayrıca yatırımcı bir hisse senedinin temel değerlerine ve piyasa fiyatına bakıp hisse senedinin iskontolu (ucuz) olduğunu düşündüğünde ama aslında hissenin göründüğü kadar ucuz olmaması durumunda bir Value Trap (Değer Tuzağı) oluşmuş olabilir. Yani değer tuzağı nedir? sorusunun cevabı: hissenin sanıldığı gibi ucuz olmaması durumudur. Değer tuzağı durumunda hissenin uzun süre düşük kalan fiyatına düşük kazanç oranı, nakit akışı ve defter değeri eşlik eder.
Değer Hisselerine Yatırım Yapmalı mısınız?
Bir değer hissesine yatırım yaparken aldığınız riski ve piyasanın durumunu göz önünde bulundurmalısınız. Bir tarafta yüksek P/E oranına sahip hisseleri yatırımcıların daha ne kadar yukarı süreceği belirsizliğinden kaynaklanan riskli durum bulunurken diğer tarafta da boğa piyasalarında değer hisselerinin beklenen getiriyi sağlayamama ihtimali bulunmaktadır. Bu sebeple değer hisselerine yatırım yaparken söz konusu hisseyi mutlaka detaylı bir araştırma ve analiz sürecinden geçirin.
